ŞİRKETİHAYRİYE
Şirketihayriye şu mübarek Türk yurdunda kurulan ilk milli anonim şirketidir.
1850 yılında resmen kurulan Şirket-i Hayriye'nin sermayesi, her biri üçer bin kuruş olan 2000 hisseye bölünmüştü. 100 hisse alan Sultan Abdülmecid'in emriyle bütün devlet ileri gelenleri, zamanın zenginleri, şirketten hisse senedi aldılar. Mustafa Reşid Paşa şirketin bir halk şirketi olmasını istediğinden, idaresi altı yıl süreyle Antuvan Kalcıyan ve Agop Bilezikciyan adında iki tüccara ihale olundu.
Asıl kurucusu başardığı büyük işlerle namını hakkı ile kazanan sadrazam Mustafa Reşit Paşadır. Tanzimat'ın ilanı ile başlayan inkılap hareketi Boğaziçi sakinlerinin sosyal hayatında da etkisini gösterince, Boğazda oturanların maddi durumlarına göre muhtelif çifte kayıklarla veya köy pazar kayıkları ile seyahat etmek zor gelmeye başlamış. (yıl 1850 paşalar yine paşa!) Şirketihayriye (Şimdiki adıyla sanırım Şehir Hatları) de bu ihtiyacı karşılamak için kurulmuş.
Kuruluşundan bir süre sonra çalışma alanını genişleten bu şirket, İzmit'e bile vapur işletmeye başladı. Buna bir de Tekirdağ hattı eklenince, Şirket-i Hayriye mahalli bir işletme olmaktan çıkarılarak imparatorluğun her yerinde çalışan büyük bir kuruluş haline geldi. Zamanla şirketin zararı arttı ve hissedarlar 19 Haziran 1944'de toplanarak şirketi Ulaştırma Bakanlığı'na devrettiler.
Şirket-i Hayriye, faaliyet süresi boyunca üç araba vapuru, yetmiş dört yolcu vapuru, üç kömür vapuru ve bir gezinti teknesi olmak üzere toplam seksen bir parçayı bulan vapur filosuna sahiptir. Şirketin yetmiş yedi parçadan oluşan araba ve yolcu vapurlarının altmış altısı İngiliz, altısı Fransız, ikisi Alman, biri Hollanda yapımıdır. İki vapur ise Hasköy Tersanesi’nde inşa edilmiştir.
 |
| Eftelya |
 |
| Suhulet |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder